سیاره یوفو

تصور کنید؛ شب هنگام در حال رانندگی در یک جاده در حومه شهر هستید. آسمان صاف است و ستارگان درحال چشمک زدن هستند. درختان شبح مانند در زیر نور مهتاب درحال تکان خوردن از پنجره کناری ماشین دیده می شوند. فلش! باریکه نور آبی روشنی از میان جنگل می بینید. فلش! دوباره آن را می بینید. چندباره و چندباره. شما را دنبال می کند.

Photo credit: Laurent Laveder

در فیلم ها، این زمان فرود آمدن یک فضاپیما است. دری باز می شود. نور سبز رنگ ترسناکی به سطح جاده می تابد. چیز بیگانه ای به بیرون قدم می گذارد... و شما هم وقت زیادی ندارید. وقت زنگ زدن به پلیس است!

آرام باشید. این فقط زهره است، دومین سیاره از خورشید.

زهره درخشان ترین سیاره است. شباهنگ، نورانی ترین ستاره در آسمان شب در کنار زهره کم نور و ضعیف جلوه می کند. در زمان طلوع/غروب خورشید، نور زهره از لابه لای درختان شما را به این فکر می اندازد که چیز فضایی مشغول تعقیب شماست. مردم زیادی با دیدن این صحنه با پلیس تماس می گیرند تا یک یوفو را گزارش کنند.

چرا زهره بسیار نورانی است؟ زهره یک دنیای ابری است، اندکی از زمین کوچک تر است و ابرهایش تقریبا تمام نور خورشید را بازتاب می کنند. این بازتابش زمانی که زهره به زمین نزدیک است بیشتر به نظر می رسد.

ابرهای زهره، سطح سیاره را پنهان می کنند. حتی بزرگترین تلسکوپ های روی زمین هم نمیتوانند زیر ابرهای زهره را ببینند. اما اگر شما یک تلسکوپ کوچک یا یک دوربین دوچشمی داشته باشید و به زهره نگاه کنید، چیزی که (این شب ها) می بینید یک موز تُپُل خاکستری رنگ است. درست مثل ماه، زهره هم دارای فاز است، می تواند کامل، هلال، نیمه یا نو باشد. فازهای زهره مانند فازهای ماه یک دلیل دارند: هندسه. یک سمت زهره روشن (روز) و سمت دیگر تاریک (شب) است. درحالی که زهره در مدارش به دور خورشید می گردد این سمت ها با هم جابه جا می شوند. 

فازهای ماه و فازهای زهره در یکجا با هم متفاوتند. ماه زمانی که در فاز کامل قرار می گیرد، در درخشان ترین حالت خود است. اما زهره کاملا برعکس است. زمانی به بیشترین درخشندگی می رسد که هلال باشد. از سوی دیگر زهره در فاز کامل کم نور است. 

شکل بالا نشان می دهد چرا زهره در آن سوی خورشید کامل و چرا کم نورتر است؟ و چرا هلال زهره هم نزدیک تر است و هم پرنورتر.

وقتی که به زهره نگاه می کنید به این فکر کنید که این هلال زیبا و ظریف یک جهنم است. سطح داغ و سخت این سیاره به اندازه ذوب کردن سرب داغ است. اتمسفر زهره نود بار سنگین تر از اتمسفر زمین است. تقریبا تمام آن از کربن دی اکسید خالص تشکیل شده، گاز گلخانه ای که گرمای خورشید را به دام می اندازد. ابرهای ضخیم و کدر هم کمکی نمی کنند. آنها هم گرما را به دام می اندازند. جنس ایر ها از سولفوریک اسید است. فضاپیما های رباتیکی که به زهره ارسال شدند، با موفقیت به سطح سیاره نشستند اما عمر زیادی نداشتند. کاوشگر ونرا 13 (Venera 13) روسیه ظرف 127 دقیقه (رکورد) بر اثر گرما، اسید و فشار زیاد اتمسفر از کار افتاد.

و شما فکر می کنید زهره وقتی فقط یک یوفو بود ترسناک بود؟

منبع: Science@NASA

ده تا از شگفت انگیز ترین های ناهید

ناهید، دومین سیاره منظومه شمسی (بر اساس فاصله از خورشید) از جهات بسیاری عجیب و شگفت انگیز است.

10. آتشفشان های ناهید:

Credit: NASA/JPL-Caltech/ESA; image created by Ryan Ollerenshaw and Eric DeJong of the Solar System Visualization Group, JPL.

ناهید بیشتر از هر سیاره دیگری در سامانه خورشیدی ، آتشفشان دارد. دانشمندان بیش از 1600 آتشفشان در سطح این سیاره کشف کرده اند، اما احتمالا تعداد بسیاری آتشفشان دیگر نیز روی سطح این سیاره وجود دارد که برای رصد توسط ما بسیار کوچکند. به گمان دانشمندان بسیاری از این آتشفشان ها خفته اند، هر چند تعداد انگشت شماری هنوز ممکن است فعال باشند.

9. روزهایی که به اندازه سال می گذرند:

Credit: Galileo Project, JPL, NASA

یک روز در ناهید 243 روز زمینی به طول می انجامد، در حالی که هر سال این سیاره 224/7 روز زمینی طول می کشد.

8. خواهر دوقلوی زمین:

Credit: NASA

از تمام سیارات منظومه شمسی، ناهید شبیه ترین سیاره به زمین است. دو جسم سنگی تقریبا هم اندازه و با ترکیب تا حد زیادی مشابه به هم دو قلوی زمین-ناهید را می سازند. مدار ناهید نزدیک ترین مدار یک سیاره به زمین است. هر دو سیاره دارای سطحی نسبتا جوان، و هر دو دارای جو ضخیم و با ابر (با این حال، ابر های ناهید از اسید سولفوریک سمی ساخته شده است.) هستند.

7.  ناهید داغ و سوزان است:

Credit: E. De Jong et al. (JPL), MIPL, Magellan Team, NASA

از آنجا که بخش عمده ای از اتمسفر ناهید از کربن دی اکسید ساخته شده است، اثر گلخانه ای شدیدی ایجاد می کند که سطح ناهید را تا دمای 470 درجه سلسیوس داغ می کند.

سو اسمرکار (Sue Smrekar) دانشمند آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادانا می گوید: اثر گلخانه ای سطح زهره را به اندازه ی ذوب کردن سرب گرم کرده است.

6: فشار شدید:

Credit: NASA

فشار هوا در سطح ناهید بسیار شدید - در حدود 90 atm است. به عبارت دیگر فشار هوا در سطح  ناهید به اندازه فشار آب در یک کیلومتر زیر اقیانوس های زمین است.

5. گذر زهره:

Credit: Paul Hyndman

ناهید و تیر تنها سیاراتی هستند که ما میتوانیم عبور آنها را از مقابل خورشید ببینیم. گذر زهره پدیده بسیار نادری است. تقریبا در هر قرن  یک بار می توانیم گذر زهره را ثبت کنیم.

4. درخشان ترین سیاره:

Credit: P-M Heden / The World at Night

در حالی که ناهید هم اندازه زمین است و سومین سیاره کوچک منظومه شمسی محسوب می شود، نزدیکی آن به زمین باعث می شود که این سیاره درخشان ترین سیاره آسمان شب، و پس از ماه نورانی ترین جرم آسمانی باشد که در آسمان شب می درخشد.

در واقع ناهید می تواند به اندازه یک هواپیمای سرنشین دار نورانی به نظر برسد. در ژانویه 2011 این سیاره باعث شد تا خلبان یکی از  پرواز های Air Canada پس از مشاهده ناهید به خیال آن که این جسم نورانی یک هواپیماست، Emergency Dive (شیرجه اضطراری) کند، در حالی که این شی نورانی میلیون ها کیلومتر با هواپیمای Air Canada فاصله داشت.

3. رمز و راز از عهد باستان:

Credit: Giancula Masi

بابلیان باستان در 1600 سال پیش از میلاد ناهید را رصد می کردند. فیثاغورس (پیتاگوراس: Πυθαγόρας) ریاضی دان یونانی برای اولین بار کشف کرد درخشان ترین ستاره در سپیده دم و هنگام غروب در واقع یک جسم واحد یا همان ناهید هست.

2. سیاره طوفانی:

Credit: ESA/VIRTIS/INAF-IASF/Obs. de Paris-LESIA

باد و طوفان در سرتاسر ناهید با سرعت بسیار زیاد جریان دارد. سرعت فوق العاده زیادی که می تواند به 450 مایل در ساعت (724 کیلومتر بر ساعت) در لایه ابرهای میانه برسد. این باد ها از سریع ترین گردباد های زمین هم سریع تر هستند.

1. فاز های ناهید:

Credit: Hubble, STScI

از آنجا که ناهید در مداری داخل مدار زمین به دور خورشید قرار دارد، به نظر می رسد که این سیاره دارای فاز هایی مانند ماه است. زمانی که ناهید در سمت مخالف زمین است در فاز کامل خود است. اولین کسی که به این موضوع پی برد گالیله اخترشناس مشهور ایتالیایی بود.

منبع: space.com

Milky way over Paronella park

مقایسه دمای سیارات

Pinterest

بیشترین فاصله زمین از خورشید در سال 2015

امروز 6 جولای (15 تیر) 2015 در ساعت 19:41 به وقت جهانی سیاره زمین در بیشترین فاصله خود ازخورشید می رسد. با توجه به این که بیشترین فاصله زمین از خورشید، هر سال در اوایل جولای (اواسط تیر ماه) است، اما چرا هوا در نیمکره شمالی تا این اندازه گرم می شود؟

به این دلیل که مدار زمین کاملا دایره ای نیست، این سیاره (همه سیارات دارای مدار بیضوی هستند نه دایره ای) موقتا به دورترین فاصله خود از خورشید می رسد. این دورتر شدن نسبت به زمان های دیگر سال خیلی زیاد نیست، امروز ما حدود پنج میلیون کیلومتر بیشتر از شش ماه آینده از خورشید فاصله گرفتیم. این مقدار نسبت به میانگین فاصله زمین از خورشید که حدود 150 میلیون کیلومتر است، فاصله زیادی نیست.

اخترشناسان به این نقطه از مدار زمین افلاین (Aphelion) می گویند. واژه افلاین از کلمات یونانی Apo به معنی دور و Helios (خدای یونانی خورشید) گرفته شده است.

فاصله دقیق زمین و خورشید در افلاین امسال 152,093,480 کیلومتر است. در افلاین سال گذشته که 4 جولای بود، فاصله زمین تا خورشید کمی کمتر، یعنی 152,093,408 کیلومتر بود.

این تصویر تا حد زیادی اغراق آمیز است. اما به خوبی مدار زمین را به تصویر می کشد.

اما چرا هوا در نمیکره شمالی گرم است؟ زمین و خورشید همیشه در جولای (تیر ماه) در بیشترین فاصله و در ژانویه (دی ماه) در کمترین فاصله خود قرار میگیرند. ولی این پدیده هیچ ربطی به ایجاد فصول در زمین ندارد.

شیب زمین بر روی محور خود باعث ایجاد فصل ها می شود. در حال حاضر در نیمکره شمالی تابستان است، چون بخش شمالی زمین بیشتر به سمت خورشید کج می شود. در همین حال در نیمکره جنوبی، چون بخش جنوبی زمین به سمت مخالف خورشید مایل است، آنجا زمستان است.

با مایل بودن محور زمین، تابستانها دارای روز های بلند تری نسبت به زمستان هستند و خورشید بیشتر از زمستان به سطح زمین می تابد و این باعث می شود تابستان های ما گرم تر از زمستان باشد.

پنج واقعیت شگفت انگیز درباره کهکشان آندرومدا

کهکشان آندرومدا
 Image Credit NASA

در گذشته به عنوان سحابی دسته بندی شده بود. قبل از آنکه مقیاس واقعی جهان برای ما مشخص شود، مرز راه شیری، مرز جهان تصور می شد. در آن مدت کهکشان آندرومدا (M31) کمی بیش از یک تاری مبهم بود تا این که تلسکوپ های قدرتمند اوایل قرن بیستم، وجود سحابی ها و ستارگان را در این کهکشان تشخیص داد.

یک تریلیون ستاره در اینجا می توان یافت. اگر چه کهکشان راه شیری احتمالا پر جرم ترین کهکشان گروه محلی است، اما آندرومدا از لحاظ حجم رتبه اول را دارد.با توجه به مشاهدات تلسکوپ فضایی اسپیتزر، کهکشان همسایه ما دارای دو برابر تعداد ستارگان کهکشان ماست.

ده ها سیاهچاله در اینجا نهفته است. مرکز M31 خانه 26 سیاهچاله شناخته شده و نامزد تعداد زیادی سیاهچاله دیگر است که توسط رصدخانه پرتوی ایکس چاندرا، رصد شده اند. در مرکز کهکشان خودمان هم یک سیاهچاله در مرکز و دو تای دیگر به عنوان یک جفت دوتایی با جرم حدود 140 میلیون برابر خورشید وجود دارد.

آندرومدا یک کهکشان قلدر است. آندرومدا دارای کهکشان های اقماری متعددی از جمله 14 کهکشان کوتوله است. هر دو کهکشان M110 و M32 با آندرومدا برخورد داشته اند.

ما با آن برخورد می کنیم. در حالی که بیشتر کهکشان های جهان با سرعت از ما دور می شوند، اما طیف آندرومدا دارای انتقال به آبی است، یعنی این کهکشان به سمت ما حرکت می کند. هر دو کهکشان راه شیری و آندرومدا با سرعت 120 کیلومتر بر ثانیه نسبت به هم نزدیک می شوند. حدود چهار میلیارد سال بعد این دو کهکشان با هم برخورد می کنند.

کوازار

طرح هنری از یک اختروَش

هنگامي که اخترشناسان براي اولين بار در دهه 1950، براي مطالعه جهان از راديو تلسکوپها استفاده کردند، اجرام عجيب و غريبي کشف کردند که در بخش رادويي طيف مي درخشيدند، اما توسط نور مرئي قابل شناسايي نبودند. آنها اين اجرام را شبه ستارگان راديويي (Quasi-Stellar Radio Sources) ناميدند که اختصارا به آنها کوازار گفته شد.

در عرض يک دهه، اخترشناسان متوجه شدند که اين کوازار ها با سرعت فوق العاده زيادي در حال دور شدن هستند. اين سرعت از طریق انتقال به سرخ طیف آنها، از میلیارد ها سال نوری قابل تشخیص بود. تشخیص انتقال به سرخ طیف یک کوازار فراتر از قابلیت های اکثر تلسکوپ های نوری آن زمان بود تا این که در دهه 1960 کوازاری کشف شد که به یک کهکشان دور بسته شده بود.

از آن زمان به بعد هزاران کوازار کشف شد، اما اخترشناسان هیچ ایده ای درباره این که این اجرام از کجا آمده اند نداشتند. در نهایت در دهه 1980، ستاره شناسان مدل های واحدی را توسعه دادند که کوازار ها را به عنوان کهکشان های فعال می شناخت. تابش زیاد آنها ناشی از دیسک یک پارچه ای در اطراف سیاهچاله بسیار پرجرم مرکز آنهاست.

از آنجا که کهکشان ما هم دارای یک سیاهچاله مرکزی بسیار پرجرم است، این احتمال وجود دارد که در مراحلی از زندگی خود که مواد در حال سقوط به درون سیاهچاله مرکزی زیاد می شود، راه شیری هم تبدیل به یک کوازار شود، اما در زمان های دیگر مثل اکنون، سیاهچاله فعال نیست.

با تلسکوپ های قدرتمند جدید، اخترشناسان کوازار هایی را مشاهده کرده اند که جت هایی طولانی که در حال پرتاب مواد با سرعت بسیار زیاد به خارج از کهکشان هستند، داشتند. این جت ها توسط میدان مغناطیسی قدرتمند حاصل از چرخش سیاهچاله ابرپرجرم مرکزی بوجود آمده اند.

نام پارسی کوازار «اختروَش» است.