کوازار

طرح هنری از یک اختروَش

هنگامي که اخترشناسان براي اولين بار در دهه 1950، براي مطالعه جهان از راديو تلسکوپها استفاده کردند، اجرام عجيب و غريبي کشف کردند که در بخش رادويي طيف مي درخشيدند، اما توسط نور مرئي قابل شناسايي نبودند. آنها اين اجرام را شبه ستارگان راديويي (Quasi-Stellar Radio Sources) ناميدند که اختصارا به آنها کوازار گفته شد.

در عرض يک دهه، اخترشناسان متوجه شدند که اين کوازار ها با سرعت فوق العاده زيادي در حال دور شدن هستند. اين سرعت از طریق انتقال به سرخ طیف آنها، از میلیارد ها سال نوری قابل تشخیص بود. تشخیص انتقال به سرخ طیف یک کوازار فراتر از قابلیت های اکثر تلسکوپ های نوری آن زمان بود تا این که در دهه 1960 کوازاری کشف شد که به یک کهکشان دور بسته شده بود.

از آن زمان به بعد هزاران کوازار کشف شد، اما اخترشناسان هیچ ایده ای درباره این که این اجرام از کجا آمده اند نداشتند. در نهایت در دهه 1980، ستاره شناسان مدل های واحدی را توسعه دادند که کوازار ها را به عنوان کهکشان های فعال می شناخت. تابش زیاد آنها ناشی از دیسک یک پارچه ای در اطراف سیاهچاله بسیار پرجرم مرکز آنهاست.

از آنجا که کهکشان ما هم دارای یک سیاهچاله مرکزی بسیار پرجرم است، این احتمال وجود دارد که در مراحلی از زندگی خود که مواد در حال سقوط به درون سیاهچاله مرکزی زیاد می شود، راه شیری هم تبدیل به یک کوازار شود، اما در زمان های دیگر مثل اکنون، سیاهچاله فعال نیست.

با تلسکوپ های قدرتمند جدید، اخترشناسان کوازار هایی را مشاهده کرده اند که جت هایی طولانی که در حال پرتاب مواد با سرعت بسیار زیاد به خارج از کهکشان هستند، داشتند. این جت ها توسط میدان مغناطیسی قدرتمند حاصل از چرخش سیاهچاله ابرپرجرم مرکزی بوجود آمده اند.

نام پارسی کوازار «اختروَش» است.